Τρίτη 31 Δεκεμβρίου 2013

Ο Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Παπαϊωάννου Σιναΐτης, γεννηθείς στην Δορβιτσά.

τού Χαράλαμπου Χαραλαμπόπουλου

Ο Δανιήλ Παπαϊωάννου Σιναΐτης γεννήθηκε τό 1845 στήν Δορβιτσά καί προερχόταν από ιερατική οικογένεια, αφού ο προπάππος, ο παππούς, ο πατέρας καί ο μεγαλύτερος αδελφός του ήσαν ιερείς.

Ακολούθησε τόν μοναστικό βίο στήν Τατάρνα (1870-1879), στό Άγιον Όρος (1879), στήν Αμπελακιώτισσα (1879-1880), στόν Προυσό (1880-1890), στόν Πανάγιο Τάφο (1890-1891), στόν Προυσό (Οκτώβρ. 1901-1904) ως Ηγούμενος μέ τό οφφίκιο τού Αρχιμανδρίτη. Στίς 20 Μαρτίου 1905 κατέφυγε στό Όρος Σινά αναζητώντας περισσότερη πνευματικότητα. Τό έτος 1910 προχειρίζεται από τόν Καθηγούμενο καί Αρχιεπίσκοπο τού Σινά Πρωτοσύγκελλος καί τό 1911 σέ Αρχιμανδρίτη καί Πνευματικό τής Μονής

 Τά τελευταία χρόνια τής ζωής του τά πέρασε μακριά από τό Κοινόβιο σάν ερημίτης κάτω από τήν κορυφή τού Όρους τού Δεκαλόγου, σέ ένα κελάκι για περισσότερη προσευχή καί άσκηση.

Εκεί τόν συνάντησε τό 1924 ο Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος, Ηγούμενος τής Ιεράς Μονής Λογγοβάρδας Πάρου, ο οποίος σέ βιβλίο του γράφει επαινετικά λόγια γιά τόν Δανιήλ. Επίσης αναφορά στόν Δανιήλ κάνει καί ο Γεώργιος Θεοτοκάς σέ σχετικό βιβλίο του, όταν επισκέφθηκε τό 1960 τό Σινά. Μετά τριάντα (30) χρόνια από τόν θάνατό του (24 Φεβρ. 1930) η μνήμη τού τελευταίου ερημίτη τού Σινά, όπως τόν αναφέρει ο Θεοτοκάς, ήταν ακόμα ζωντανή. Μάλιστα αναφέρει καί ένα περιστατικό τό οποίο πραγματικά έχει ως εξής:

Ο Δαμασκηνός Παπανδρέου ως Μητροπολίτης Κορινθίας έστειλε περί τό 1929 στό Σινά δύο Αρχιμανδρίτες, τόν θείο του, αδελφό τού πατέρα του, Χριστοφόρο Ιωάννου Παπανδρέου καί τόν Ιωάννη Μαρκόπουλο, μέ σκοπό νά πείσουν τόν Δανιήλ νά επιστρέψη στήν Ελλάδα, γιά νά τόν τιμήση καί νά τόν γηροκομήση. Σημειωτέον ότι ο Δαμασκηνός ήταν δευτερανεψιός τού Δανιήλ.

«Αυτός όμως τούς γύρισε πίσω άπρακτους, αφού τούς έδωσε τήν ακόλουθη απάντηση πού έμεινε ιστορική στό Σινά: “Πηγαίνετε νά πήτε στόν ανηψιό μου νά προσέχη, μήπως μ’ αυτήν τήν κάτω βασιλεία (τού δεσπότη) χάσει τήν απάνω” (τήν επουράνια)».

Στίς 10 Αυγούστου 1922 ο Δανιήλ απάντησε σέ επιστολή τού αδελφού τού Δαμασκηνού, Παπανδρέα Νικ. Παπανδρέου, ο οποίος τόν πληροφορούσε ότι χειροτονήθηκε ιερεύς καί τοποθετήθηκε ως εφημέριος στά Βελβίτσαινα (Παλαιόπυργος). Ο Δανιήλ πλέον ώριμος καί μελετημένος δίνει στόν ανεψιό του παραινέσεις καί οδηγίες γιά τήν σωστή διαχείριση τού μεγάλου ιερατικού αξιώματος. Επειδη οι συμβουλές αυτές είναι διαχρονικές καταχωρούμε τήν επιστολή παρακάτω.


 Εκ τού αγίου καί Θεοβαδίστου Όρους Σινά

Αυγούστου – 10 – 1922

Αιδέσιμε καί σεβάσμιε Παπανδρέα

“απονέμω σοι τόν εν Χριστώ ασπασμόν”

Τήν από 29 Ιουνίου ποθητήν επιστολήν Σας ελάβομεν επισταμένως ανεγνώσαμεν τήν καλήν υγείαν Σας εχάρημεν. Συγχαίρομεν υμάς διά τό μέγα αξίωμα…

Ευχόμεθα δέ υμάς (από καρδίας), νά φανήτε αντάξιος τής ιεράς καί Θείας κλήσεως. Άς ακούσωμεν παρακαλώ καί τόν μέγαν Απόστολον θείον Παύλον τί λέγει; Εκείνα όπου λέγει ο θείος Απόστολος Παύλος εις τόν Απόστολον Τιμόθεον, αυτά ταύτα λέγει καί η Ορθόδοξος ημών Εκκλησία πρός πάντας τούς Ορθοδόξους Ιερωμένους. Τού λέγει, λοιπόν, Τιμόθεε “Γίνου τύπος τών πιστών εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει, εν αγνεία (1. Τιμ. 4, 12). Δηλαδή τού λέγει νά γίνη τύπος καί παράδειγμα εις τούς πιστούς “εν λόγω”, έχων λόγον εν τώ στόματί σου, φρονήσει καί σοφία ηρτυμένον “εν αναστροφή”, έχων συναναστροφάς τιμίων καί αγιότητι κεκοσμημένων ανθρώπων “εν αγάπη”, αγαπών πάντας ειλικρινώς καί θερμώς καί ανυποκρίτως “εν πνεύματι”, πολιτευόμενος βίον πνευματικόν παντός υλικού φρονήματος ανώτερον “εν πίστει”, πιστεύων αδιστάκτως καί μετά θερμότητος όσα παρέλαβες “εν αγνεία”, καθαρεύων παντός μολυσμού σαρκός καί πνεύματος. Ούτως ο νέος Ιερεύς γίνεται χρήσιμος, θαυμαστός καί σεβάσμιος εις πάντας.

Καί ο Μέγας Βασίλειος λέγει: “Εκείνος όπου θέλει νά ασηκώση τινά πεσμένον πρέπει νά είναι δυνατώτερος από εκείνον”. Ώστε οι ιερωμένοι εκλήθησαν διά νά σηκώνουν πεσμένους! Καί άλλος θεοφόρος Πατήρ λέγει: “Κληρικέ καί διδάσκαλε, “εάν δέν έχης έργα καλά δέν σέ επιτρέπεται ν’ ανοίγης στόμα καί νά λαλής περί αρετής! ..”, διότι κατά τήν περικοπήν τών λεγομένων πρέπει βεβαίως νά είναι ομοία καί η ζωή μας. Μά πατέρα μου, ιερείς, κληρικοί τή τάξει καί κοσμικοί τή πράξει δέν πάει…., αλλά τά καλά έργα κάμουσι τόν Ιερέα, η καλωσύνη τού Ιερέως ως φώς μεταδίδεται εις πάντα Χριστιανόν.

Ώστε ο Ιερεύς πρέπει νά είναι νηφάλιος, σώφρων, διδακτικός, γνώσιν έχων τών θείων Γραφών (τού θείου θελήματος), θεοφιλής, αόργητος, αμνησίκακος, ακενόδοξος καί πολύ εις τό νά οικονομή τόν πλησίον του κλπ. Μή είπωμεν ότι εγίναμε Ιερείς καί αγιάσαμεν; Χωρίς αρετήν ουδέν ωφελεί -τά πάντα άχρηστα………

Αγαπητέ μοι, ανεψιέ, Παπανδρέα, άς εξεύρωμεν ότι ούτε ο Παράδεισος ωφέλησε τόν Αδάμ παρακούσαντα!!! Ούτε ο Ουρανός τόν επαρθέντα καί υπέρφρονα Εωσφόρον!!!

Ο επίγειος βίος, αιδέσιμέ μοι, είναι καιρός εργασίας καί μετά θάνατον πλήρωμα τής εργασίας. Ώστε μή λησμονήσωμεν ποτέ τήν μακαρίαν φρικτήν καί θείαν εκείνην φωνήν, όπου ηκούσαμεν από τήν αγίαν καί θείαν Τράπεζαν: “Λάβε τήν παρακαταθήκην ταύτην καί φύλαξον αυτήν πάντοτε”. Εύχομαι, λοιπόν, (διότι εις τό διακόνημα εις τό επάγγελμα όπου εκλήθητε είναι μέγα) εύχομαι νά εύγης προκομμένος θείος Ιερεύς λόγω καί έργω πρός δόξαν Θεού, ψυχικής Σου σωτηρίας καί φωτισμού καί σωτηρίαν καί τής Ορθοδόξου Ενορίας Σου (διότι ο Θεός θά ζητήση τήν σωτηρίαν αυτής παρά Σού) καί όχι Παπάς γιά καλαμπόκια καί γιά κρεάτσια (κρέατα).

“Τό Πνεύμα τό Άγιον ου πάντας χειροτονεί διά πάντων ενεργεί” (Χρυσόστομος). Ναί, νά συνευχώμεθα λέγω όπως ο Θεός προστατεύοι ημάς, ίνα διέλθωμεν τόν επίγειον βίον ειρηνικόν καί αναμάρτητον, νά αξιοί ημάς όπως προσφέρωμεν μέχρις εσχάτης αναπνοής ημών Θυσίαν, Δικαιοσύνην καί Αγίαν Αναφοράν εν τοίς αγίοις καί θείοις Θυσιαστηρίοις πρός δόξαν καί θείαν Λατρείαν καί τέλος ν’ αξιώση ημάς τής θείας Του Βασιλείας καί νά συναριθμήση ημάς εις τό Μέγα Τάγμα τών Σεραφείμ! (Γένοιτο).

Βιβλιογραφία:
-Χαρ. Δ. Χαραλαμπόπουλου: Ο Πνευματικός τού Σινά Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Παπαϊωάννου, Ε.Ε.Σ.Μ. (1974-75), σ. 427-434.
-Τού ιδίου: Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Παπαϊωάννου, ο Πνευματικός τού Σινά, “Εκκλησιαστική Ναύς”, 21, Απρ.-Ιούν. 1989, σ. 12-14.
-Παύλου Καραγιάννη: Τό περιεχόμενο δύο επιστολών τού Σιναΐτη Μοναχού Δανιήλ Παπαϊωάννου, εφ. ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΗ, 81, Ιούλ-Αύγ. 1996. Πρόκειται γιά επιστολές πρός τόν Επίσκοπο Αμβρόσιο (20 Αυγ. 1914). Αντίγραφο τής 3ης επιστολής είχε τήν καλοσύνη νά μού χορηγήση ο αείμνηστος Φιλόλογος-Θεολόγος Παύλος Χρ. Καραγιάννης.
ΠΗΓΗ.ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΙΣ

Κυριακή 30 Ιουνίου 2013

«Μνήμη αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού - μνήμη εβραϊκής παρουσίας στη Ναύπακτο»


 Αρχιεπίσκοπος  Δαμασκηνός. 

  Διήμερο (31/5-1/6/2013) εκδηλώσεων διοργάνωσε ο Δήμος Ναυπακτίας καί η 22η Εφορεία Βυζαντινών  Αρχαιοτήτων, μέ τίτλο «Ναύπακτος - Σταυροδρόμι Πολιτισμών», στό πλαίσιο τής προβολής τών πολιτιστικών σχέσεων τής Ναυπάκτου στήν ιστορική πορεία της μέ άλλους λαούς τής Μεσογείου.

  Η πρώτη εκδήλωση, μέ τόν τίτλο «Μνήμη Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού - μνήμη εβραϊκής παρουσίας στή Ναύπακτο», είχε ως στόχο, μέσω τής απόδοσης τιμής στόν Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, νά αναδείξη ιστορικά γεγονότα, τήν διαπολιτισμική ταυτότητα τής Ναυπάκτου, αλλά καί τήν εξωτερική προβολή τής περιοχής.

  Στίς εκδηλώσεις παρέστησαν, ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος, ο Δήμαρχος Ναυπακτίας Γ. Μπουλές, ο Προϊστάμενος τής 22ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων δρ. Ι. Χουλιαράς, ο Βουλευτής κ. Κυριάκος Γεροντόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων κ. Γιώργος Καλαντζής, η Προϊσταμένη τής Γενικής Διεύθυνσης Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Ευγενία Γερούση, εκπρόσωπος τής Πρεσβείας τών Η.Π.Α, ο εκπρόσωπος Κ.Ι.Σ. Ελλάδος, κ.ά. 



Περιλαμβάνονταν ομιλίες στό Πνευματικό Κέντρο τής Ιεράς Μητροπόλεως καί αρχαιολογική έκθεση στό Φετιχέ Τζαμί, ενώ τό πρωί τής 1ης Ιουνίου, εψάλη επιμνημόσυνη δέηση καί έγινε κατάθεση στεφάνων στήν προτομή τού Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, στή γενέτειρά του Δορβιτσά Ναυπακτίας.   

 Ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό τό γεγονός ότι ανάμεσα στούς επισκέπτες στήν Δορβιτσά ήταν καί άνθρωποι, μικρά παιδιά τότε, πού είχαν σωθή από τούς Ναζί χάρη στήν παρέμβαση τού αειμνήστου Δαμασκηνού.

  Στίς ομιλίες τονίστηκε η αναγκαιότητα επικράτησης τής ισότητας καί τής αλληλεγγύης μεταξύ τών

ανθρώπων, ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία ή δόγμα, ενώ αναγνώσθηκε μήνυμα τού Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού πρός τίς αρχές Κατοχής κατά τόν Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πού παραμένει ιδιαίτερα επίκαιρο στήν εποχή μας.


Μνημόσυνο υπέρ του Αρχιεπισκόπου.

   Το Σάββατο 1η Ιουνίου στη Δορβιτσά Ναυπακτίας, πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και κατατέθηκαν στεφάνια στην προτομή του για πρώτη φορά από μέλη Εβραϊκών Κοινοτήτων και Διπλωμάτη της Πρεσβείας των Η.Π.Α., σε ιδιαίτερα θερμό και φιλόξενο κλίμα από τους ντόπιους κατοίκους και τους επισκέπτες που παραβρέθηκαν.


Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Δίκαιος ανάμεσα στους Δίκαιους  

 
Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, κατά κόσμο Δημήτριος Παπανδρέου, υπήρξε κορυφαία εκκλησιαστική και πολιτική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας.
Διετέλεσε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος (Ιούλιος 1941 - Μάιος 1949), Αντιβασιλεύς και Πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Γεννήθηκε στο χωριό Δορβιτσά της ορεινής Ναυπακτίας στις 3 Μαρτίου του 1891, στο δημοτικό σχολείο της οποίας έλαβε και την πρώτη εκπαίδευση και στη συνέχεια στο σχολείο του Πλατάνου. Αν και η οικογένειά του ήταν πολύ φτωχή, κατάφερε να φοιτήσει στο Γυμνάσιο Καρδίτσας με τη συνδρομή του θείου του, Ηγουμένου της Ι. Μονής Κορώνης, Χριστόφορου Παπανδρέου.
Το 1908 εισήλθε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ταυτόχρονα στη Νομική λαμβάνοντας πτυχίο και από τις δύο σχολές.
Στρατολογήθηκε στον ελληνικό στρατό και πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912 και 1913.
Το 1917 χειροτονήθηκε διάκονος λαμβάνοντας το όνομα Δαμασκηνός.
Λίγο αργότερα χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και ως Αρχιμανδρίτης πλέον ανέλαβε την ηγουμενία της Ι. Μονής Κορώνης. Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μελέτιος Μεταξάκης, αξιολογώντας τις δυνατότητές του, τον κάλεσε στην Αθήνα ως διευθυντή των γραφείων της Ι. Αρχιεπισκοπής και αλληλοδιαδόχως Ηγούμενο των Μονών Πεντέλης και Πετράκη.
Στα 1918 του ανατίθεται η μελέτη και η σύνταξη του Καταστατικού Χάρτη του Αγίου Όρους, σύμφωνα με το άρθρο 68 της Συνθήκης του Βερολίνου, ο οποίος θα όριζε τη σχέση της μοναχικής πολιτείας με το ελληνικό κράτος.
Αποτέλεσμα της εργασίας αυτής του Δαμασκηνού υπήρξε η εξασφάλιση της ελληνικότητας των Μονών έναντι των επ’ αυτών διεκδικήσεων άλλων ορθόδοξων κρατών.
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εκλέγει το 1922, σε ηλικία 31 ετών, Μητροπολίτη Κορινθίας.
Μετά το θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου στις 23 Απριλίου του 1938 διεκδικεί στη Σύνοδο της Ιεραρχίας τη θέση του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας έχοντας ως ανθυποψήφιο το Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθο Φιλιππίδη, ιεράρχη με έντονη πολιτική και διπλωματική δραστηριότητα για τον ελληνισμό του Ευξείνου Πόντου και της ευρύτερης Μικράς Ασίας κατά την περίοδο 1917 – 1923 και ακαδημαϊκό.
Το καθεστώς Μεταξά, θεωρώντας τον οπαδό του βενιζελισμού και ως εκ τούτου ανεπιθύμητο για την ανάληψη της διοίκησης της Εκκλησίας, προτρέπει μία ομάδα ιεραρχών να καταθέσουν προσφυγή για ακύρωση της εκλογής Δαμασκηνού στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Το Σ.τ.Ε., υπό την ισχυρή επιρροή της δικτατορίας, αποφάσισε οριακά, με 8 έναντι 7 ψήφων, την αποδοχή της προσφυγής των ιεραρχών και ακύρωσε την εκλογή Δαμασκηνού. Περιορίζεται, φρουρούμενος από τη Χωροφυλακή, στην Ι. Μονή Φανερωμένης στη Σαλαμίνα όπου παραμένει καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μεταξά και του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Στις 27 Απριλίου του 1941 εισβάλουν τα ναζιστικά στρατεύματα στην Αθήνα και εγκαθιδρύουν κυβέρνηση δοσίλογων υπό το στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος αρνείται να ορκίσει την κυβέρνηση και έτσι Μείζων Σύνοδος από 23 αρχιερείς, εναποδεικνύει ως Αρχιεπίσκοπο το Δαμασκηνό.
Η δράση του Αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού την περίοδο της Κατοχής χαρακτηρίζεται από τολμηρές πρωτοβουλίες και αγωνιώδες ποιμαντικό ενδιαφέρον.
Η μέριμνά του για τη διάσωση των Ιουδαίων στο θρήσκευμα Ελλήνων πολιτών και των αθίγγανων, οι οποίοι από το 1943 άρχισαν μαζικά να οδηγούνται σε στρατόπεδα εξολόθρευσης, είναι από τις μεγαλύτερες στιγμές του και για τη δράση του αυτή τιμήθηκε αργότερα από την Ισραηλιτική κοινότητα.
Κατ’ εντολή του εκδίδονταν πιστοποιητικά βαπτίσεως για τους Εβραίους ώστε να εμφανίζονται ως Χριστιανοί και να αποφεύγεται η σύλληψη και απέλασή τους.
Η απελευθέρωση βρίσκει τη χώρα σε άθλια κατάσταση και επαπειλούμενη από εμφύλια σύρραξη.
Όσο αφορά το πολιτειακό ήδη είχαν γίνει συνομιλίες μεταξύ των πολιτικών των αστικών κομμάτων, που συμπερασματικά είχαν καταλήξει στην ανάγκη μη επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ χωρίς την πρότερη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Η λύση της Αντιβασιλείας Δαμασκηνού εμφανίζεται ως η πλέον ενδεδειγμένη λόγω της λαϊκής αποδοχής του για τη στάση του στη διάρκεια της Κατοχής, όπου και αναλαμβάνει Αντιβασιλεύς στις 31 Δεκεμβρίου 1944.
Ο Δαμασκηνός παραιτείται από Αντιβασιλέας στις 28 Σεπτεμβρίου 1946 και αποσύρεται στα εκκλησιαστικά του καθήκοντα.
Ως Αρχιεπίσκοπος ο Δαμασκηνός ενίσχυσε την Αποστολική Διακονία, ίδρυσε σχολές ιεροκηρύκων, εξομολόγων, κατηχητών και κοινωνικών λειτουργών. Αναδιοργάνωσε την εκκλησιαστική εκπαίδευση με την ίδρυση εκκλησιαστικών σχολών και φροντιστηρίων για τη μόρφωση και την επιμόρφωση του κλήρου, ενώ κατοχύρωσε τη μισθοδοσία του εφημεριακού κλήρου.
Άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα στις 20 Μαΐου 1949 σε ηλικία 59 ετών.